Emziren Annelere 6 Beslenme Önerisi

Anne ve bebek açısından birçok yararı olan anne sütü, ilk günden 6 aya kadar  bebeğin beslenme ihtiyacını tek başına karşılayabiliyor. Anne sütünün, içeriğindeki yararlı maddeler sayesinde bebeği hastalıklardan korurken emziren annelerde loğusalık depresyonu daha az görülebiliyor, meme ve yumurtalık kanseri daha az görülüyor. Anne sütünün kalitesini ve miktarını artırmak için bazı beslenme kurallarına uymak gerekiyor.

Bebeğin tüm beslenme ihtiyacını karşılıyor

Bebeklerin beslenmesinde mucizevi özelliklere sahip anne sütü, bebeklerin ihtiyacı olan tüm besin öğelerini tek başına içermektedir. Özellikle doğumdan sonra gelen ve halk arasında ‘ağız sütü’ olarak bilinen kolostrum, bebeği hastalıklara karşı koruyan ilk aşı görevini görür. Bebeği enfeksiyonlardan koruyan anne sütü, yeterli miktarda su ve vitamin içeriği sayesinde hayati öneme sahiptir. Anne sütü, anne ve bebeğin mutlu olması için de gerekli bir besin öğesidir. Ancak anneler, doğumdan sonra bebekleri için çok önemli olan emzirmeyi yeteri kadar yapamadıklarını düşünerek çoğunlukla endişe içinde olurlar. Birçok besini, süt miktarını artırdığını düşünerek tüketirler. Yapılan birçok araştırmada, besinlerin tek başına süt miktarını artırmadığı belirlenmiştir. Süt miktarının artması, öncelikli olarak annelerin bebeklerini emzirme sıklığıyla ve sıvı tüketimiyle doğru orantılıdır. Emzirme sıklığı arttıkça, meme başı uyarısına bağlı olarak vücutta üretilen süt miktarı da artmaktadır.

Emzirmenin 4 kuralı

• Emzirme esnasında meme başı doğru şekilde bebeğin ağzına verilmeli, bebeğin gerçekten emdiğinden emin olunmalıdır.
• Bebeğin her iki memeden eşit miktarda emzirilmelidir. Çünkü emzirilmeyen memedeki süt miktarı azalır.
• Emzirme esnasında annenin ve bebeğin rahat bir pozisyonda olması gerekir. Uygun olmayan pozisyon bebeği ve anneyi strese sokar, stres süt miktarını azaltabilir.
• Memelerin tamamen boşaldığından emin olunmalıdır. Tamamen boşalan memelerdeki süt üretimi daha fazla olur.

Memeye iyi yerleşmiş bebek

• Memeyi kavramış olan bebeğin ağzının geniş, iyi, açık olduğu,
• Dlini öne doğru uzattığı için alt dudağının dışa dönük olduğu,
• Çenesinin anne memesine değdiği,
• Yanaklarının yuvarlak, dolgun olduğu,
• Emme sırasında anne memesinin yuvarlak olduğu,
• Alttan meme başının etrafındaki koyu alanın büyük bir kısmının bebeğin ağzı içinde kaldığı, çok azının görüldüğü fark edilir.

Stres süt miktarını azaltıyor

Doğumdan sonra anneler, hormonlara bağlı olarak daha hassas bir döneme girer.

Süt salgısını, hipofiz bezinden salgılanan ‘prolaktin’ isimli hormon uyarmaktadır. Stres, prolaktin hormonunun seviyesini azaltarak süt miktarını da olumsuz etkiler. Bu sebepten dolayı annenin emzirmeyle ilgili kaygılarının artması strese neden olacağından süt salgısı da azalacaktır. Özellikle ilk 3 ay anneler hormonlara bağlı olarak bir anlamda evin büyük bebekleri haline gelir. Öte yandan, anne düzenli beslenmese de bebek emzirme sırasında kendisi için gerekli olan her besini anne sütü yoluyla almaktadır. Ancak süt miktarı ve kalitesi açısından bu dönemde dengeli ve düzenli beslenme önemlidir. Ayrıca dengeli ve düzenli beslenme, emzirmeye bağlı ortaya çıkacak kemik ağrılarının ve diş çürüklerinin oluşmasını engeller.

Anne sütünün yeterli olduğu konusunda bebeğe ait göstergeler

• Bebek günde 6-8 kez idrar yapıyorsa ve
• İlk 6 ay boyunca ağırlığı ayda en az 500 gr. artıyorsa sütünüz bebeğiniz için yeterli demektir.

Annenin yeterli süt oluşturabilmesi için;

Bebek her istediğinde ve doğru şekilde geceleri de dahil sık sık emzirilmesi gerekmektedir.

Bebeği memeye iyi yerleştirme; meme başında oluşabilecek çatlak, yara, tıkanıklık vb. problemleri önler.

Bebeğin memeye doğru yerleşmesinde 4 temel nokta

• Ağzı geniş açık.
• Alt dudağı dışa dönmüş
• Bebeğin çenesi memeye dokunuyor.
• Ağzının üzerinde daha fazla areola görülüyor.

Etkili emme sonuçları

• Meme başı sağlıklı görünümdedir.
• Emzirme sonunda göğüs yumuşar.
• Emzirme anne için rahat ve zevklidir.
• Bebek memeyi kendisi bırakır.
• Bebeğin sütü yutuşu duyulabilir veya görülebilir.

Anne sütünü artırmak için bazı öneriler

1. Anne sütünün% 87’si sudan oluşur. Her gün asgari 10-12 bardak su tüketimi anne sütünün artmasını sağlar.
2. Lohusa şerbeti ve şekerli içecekler ve bazı bitki çayları süt miktarını artırmadığı belirlenmiştir. Bunun yerine rezene, ısırgan otu, fesleğen ve biberiye çayı içilebilir.
3. Vücudun ihtiyacı olan hem bitkisel hem hayvansal protein kaynakları süt üretiminde etkilidir. Yeşil mercimek, fasulye ve nohut gibi bakliyatlar ile ıspanak ve brokoli gibi mevsim sebzeleri tercih edilebilir. Semizotu, roka, maydanoz ve ıspanak gibi yeşil yapraklı bitkileri de tüketmek dengeli beslenme açısından faydalı olacaktır,
4. İçeriğinde bol miktarda vitamin bulunan mevsim meyvelerini tüketmek sütün kalitesini artırır.
5. Sigara ve alkol tüketmek süt miktarını azaltır. Ayrıca emzirme döneminde günlük 3 kupaya kadar kahve tüketmek gerekir. Anne sütünden bebeğe geçecek az miktardaki kafeinin bebeğe zararı olmaz. Ancak kafeine karşı daha duyarlı olan bazı bebeklerde uykusuzluk yapabilir. Bunun için kafeine duyarlı bebekleri olan annelerin kahve tüketimini sınırlamaları gerekmektedir.
6. Omega 3’den zengin beslenme bebeğin zihinsel gelişimine katkıda bulunur. Omega 3 balıklarda yüksek oranda bulunduğu için haftada 2 defa balık tüketmek gerekir. Balık tüketirken dikkat edilmesi gereken cıva içeriği yüksek olan derin su balıklarından kaçınmalıdırlar. Somon, levrek, hamsi, karides gibi deniz ürünlerinde cıva oranları düşük olduğu için güvenli bir şekilde tüketilebilir. Omega 3 bazı bitkisel ürünlerde de vardır. Ceviz ve semizotu omega3 içeriği bakımından zengin bitkisel ürünlerdendir.

Süt sağma

Sağma işleme geçmeden önce eller iyice yıkanır. Sütün sağılacağı kabında temiz olması gerekir. Bunun için geniş ağızlı fincan ya da bardak seçilir.

Rahat bir yere oturduktan sonra meme başının etrafında ki kahverengi bölgeye doğru masaj yapılır. Meme, baş parmak üstte,  diğer parmaklar altta kalacak biçimde tutulur.

Hedef bölge meme başının etrafında ki kahverengi bölgenin gerisinde kalan alandır. Süt sağılması için baş ve diğer parmaklar yavaşça içe göğüs duvarına doğru ve ardından birbirine doğru bastırılır.

Bastırma işlemi, el göğüs duvarından uzaklaştırılırken devam ettirilir. Bu şekilde süt meme başına doğru itilir.

Sağma hareketi ritmik bir şekilde tekrarlanmalıdır.

Diğer süt sağma teknikleri

Enjektör pompası

Elektrikli süt sağma pompaları

Meme rahatlatıcı (lastik pompa)

*lastik pompa bebeğe süt toplamak için uygun değildir.

Sağılmış süt bebeğe nasıl verilir?

Sağılan anne sütü kaşık veya bardakla verilmelidir. Biberon verilmemelidir. Eğer biberon ile verilirse bebek anne memesini reddedebilir. Biberon emziğine alışan bebek memede iyi kavrama alışkanlığını da kaybedebilir. Meme yerine meme ucunu emmeye çalışır. Bu da meme çatlaklarına ve en önemlisi bebeğin yeterince anne sütü alamamasına yol açar.

Sağılan sütü saklamak

Anne sütü oda sıcaklığında 3 saat, buzdolabında 3 gün, derin dondurucu buz dolaplarının buzluğunda 3 ay saklanabilir.

Anne sütü nasıl ısıtılır?

Dolaptan çıkardığımız sütünüzü,  benmari usulü yani sıcak su dolu bir kabın içinde ısıtınız. Derin dondurucudan çıkarılan sütlerise, önce buz dolabının alt rafına indirilerek orada çözünmesi sağlanmalı, kullanılacağı zaman benmari usulü ısıtılarak bebeğe verilmelidir. Anne sütü doğrudan ısıya maruz bırakılmamalı ve fazla ısıtılmamalıdır.

Bebeğinizin ilk 6 ay ihtiyacı olan tek besin, anne sütüdür.

Anne sütünün faydaları

• Anne ile bebek arasında duygusal bağ kurulmasını sağlar.
• İmmün sistemini geliştirir.
• Ekonomiktir.
• Kolay hazmedilir.
• Annenin meme ve over kanseri riskini azaltır.
• Emen bebeklerde IQ daha yüksektir.
• İshal ve solunum yolu hastalıklarından korur.
• Fizyolojik sarılığı önler.

Sütünüzün yeterince gelmesi için

Bebeğinizi sık sık emzirin, bebeğiniz her ağladığında her istediğinde emzirmeyi sürdürün. Yeni doğan bir bebek emmese bile annenin göğsünde sık sık kalmak isteyebilir. Öğün sayısı daha sonra giderek azalır. Sık emzirme, bol süt gelmesini sağladığı gibi göğüslerinizin şişmesini ve acımasını da önler.

Bebeğinizi 6. Aydan sonra uygun ek besinlerle birlikte en az 2 yaş ve ötesine kadar emziriniz.

• .Ayını doldurduğunda

Zamanında

Uygun miktarda

Uygun şekilde

Uygun sıklıkta

Ve uygun ek besinlere başlamak çok önemlidir.

Bebeğinizin ilk 6 ay sizin sütünüzden başka, su dahil hiçbir şeye ihtiyacı yoktur.

Bebeğinizle ten tene can cana olmak sütünüzün gelişini ve akışını kolaylaştırır.

Doğumdan hemen sonra emzirmeye başlayan annenin önceleri az miktarda gelen sütünün miktarı bebeğin sık sık emmesi ile artar. Ağız sütü denilen bu koyu kıvamlı ilk sütün bebeğinizin sağılığı  ve gelişimi için verilen ilk besin olması önemlidir.

Başarılı bir emzirenin en önemli ilk adımı annenin kendine duyduğu güvendir.

Emzirme ve süt sağma ile ilgili her türlü soru ve sorunlarınız için yakınlarınızda bulunan bir sağlık kuruluşuna başvurabilir. Ücretsiz danışmanlık alabilirsiniz.